Wprowadzenie:

Rozdział 4.8.1. "Fizyki życia" zatytułowany "Prawo zależności życia" traktuje o tym, że warunki zewnętrzne mają ogromny wpływ na procesy życiowe:

ktoś Cię goni, ktoś Ci zagraża, to uciekasz, nie masz innego wyjścia – warunki wymuszają takie, a nie inne zachowanie. Działają w chwili bieżącej, ale również długofalowo, wymuszając na przykład konieczność wpadnięcia na czynnik wiktoria: Każdy dzień trwa po 12 godzin – na równiku słońce zawsze wstaje o 6, a zachodzi o 18 – bez względu na porę roku. A pór roku właściwe nie ma. Wprawdzie przez kilka miesięcy deszcz pada bardziej, ale w pozostałych miesiącach też pada prawie codziennie. No i jak tutaj wpaść na koncepcję kalendarza, skoro słońce jest zawsze w zenicie, a nocą przez liście trudno obserwować ruchy gwiezdnych konstelacji? [74, str. 60]. Z kolei ludzie Północy muszą być zapobiegliwi i przewidujący. Ci, którzy nie czują, że za mniej więcej dwa miesiące zacznie się zima – złowrogi okres bez możliwości zdobycia pożywienia – i nie przygotują się do niej, zginą, nie wydając potomstwa. W tym konkretnym przypadku za czynnik wiktoria można uznać samą koncepcję kalendarza – jedną z pierwszych form praktykowania tego, co dzisiaj określamy mianem nauki.

Ubarwienie sierści kotów domowych jest bardzo różne – raz nawet widziałem śnieżnobiałego osobnika z czarnym ogonem. U dzikich zwierząt nie spotyka się takiej ferii barw. Nie pozwalają na to warunki zewnętrzne. Płowy kot w czarne cętki ma większą szansę przeżycia wśród suchej roślinności. Natomiast w przypadku kotów domowych kolor sierści nie ma żadnego znaczenia – i tak przeżyją, i tak będą miały potomstwo. Przyjazne warunki sprawiają, że życie się dywersyfikuje. Warunki mniej sprzyjające przepuszczają osobniki najlepiej do nich konstrukcyjnie przystosowane, warunki zbyt ostre mogą nawet unicestwić.

Dobrym przykładem wpływu historii ewolucji biologicznej gatunku jest porównanie stanu pewnej właściwości u foki i człowieka. Przeciętny, współcześnie żyjący człowiek nie jest w stanie przebywać pod wodą dłużej niż minutę. Tylko absolutni rekordziści po kilkuletnim ciężkim treningu dochodzą do góra dziesięciu minut w bezruchu i nic ponad to. Dziesięć minut i siedemnaście sekund to ponoć aktualny (w 2008 roku) rekord świata. Natomiast foki, zwierzęta również pozbawione skrzeli, mogą na jednym wdechu aktywnie pływać średnio przez dwadzieścia minut. Wynika to stąd, że dla nich czas przebywania pod wodą może być kluczowy. Te, które dłużej pływają, mają większe szanse na znalezienie pokarmu i co za tym idzie, na przeżycie.

Różnice we właściwościach i zachowaniu samic i samców tego samego gatunku są również wynikiem historii ich gatunku. Widać je doskonale na filmach przyrodniczych o lwach, kiedy to lektor podkreśla, że lwice polują, stosując bardzo wyrafinowane taktyki współpracy, a lew – silny leń i obibok – gdy jest już po wszystkim, odpędza je od zdobyczy. Różnice wynikające z płci są w zależności od gatunku większe lub mniejsze, u ludzi też jest ich wiele, ale ze względów kulturowych mówi się o nich stosunkowo mało.

Poniższa tabela ukazuje jak różne warunki, w których działa człowiek kształtują jego zachowanie.

Tabela porównawcza:

---

Więcej:

---

Cytaty:

Cytaty związne z zagadnieniem interwencjonizmu (cechującego socjalizm) i gospodarki wolnorynkowej (tzw kapitalizmu) - Kapitalizm / Socjalizm