| Strona |
Treść cytatu |
Słowa kluczowe / uwagi |
| 11 |
Choć nie był matematykiem, opracował matematyczne prawo rządzące szybkością, z jaką płaszczyzna drgań jego wahadła oddala się od początkowego położenia, w funkcji szerokości geograficznej, na której przeprowadzano doświadczenie. Odkrycie to wstrząsnęło matematykami i wprawiło ich w niemałe zakłopotanie. O ile francuscy matematycy i fizycy odmawiali uznania geniuszu Foucaulta, o tyle zagraniczne towarzystwa naukowe doceniło osiągnięcia Francuza na długo przedtem, zanim przyniosły mu one uznanie we własnym kraju. W 1855 roku przyznano mu wysoko ceniony brytyjski medal Copleya, dziesięć lat przed dostąpieniem porównywalnych zaszczytów w ojczyźnie. |
naukowiec pasjonat
|
| 11 |
Rewolucję tę zawdzięczamy pracy jednego człowieka, samotnego paryskiego geniusza, który ani nie był z wykształcenia naukowcem, ani nie studiował na sławnych uniwersytetach, które uczyniły stolicę Francji wiodącym ośrodkiem myśli i wiedzy. |
naukowiec pasjonat
|
| 16 |
Płaszczyzna drgań wahadła odchyliła się od początkowego położenia, jakby jego ruchem sterowała niewidzialna ręka i powoli, lecz systematycznie odpychała je od obserwatora. Foucault wiedział, że właśnie zaobserwował niemożliwe. Matematycy, a wśród nich największe sławy Francji - Laplace, Cauchy i Poisson - jednogłośnie twierdzili, że ruch taki nie może się pojawić, a gdyby nawet wystąpił, nigdy nie dałoby się go udowodnić. Foucault natomiast, który nie był z wykształcenia matematykiem ani fizykiem, zawsze wiedział, że ta tajemnicza siła istnieje. A teraz wreszcie ją odnalazł. Zobaczył wyraźnie, że płaszczyzna drgań wahadła zmieniła położenie. Leon Foucault właśnie ujrzał, że Ziemia się kręci. |
naukowiec pasjonat
|
| 17 |
Dwa i pół roku wcześniej, 19 lutego 1600 roku, włoski nauczyciel i mnich Giordano Bruno (1548-1600) został wyrokiem inkwizycji zakuty w łańcuchy i doprowadzony na Campo dei Fiory w centrum Rzymu, gdzie przywiązano go do żelaznego słupa i spalono. Jednym z przestępstw Bruna była wiara, że Ziemia wiruje wokół własnej osi. |
stereotypy
Budowany stereotyp nt. Girdano Bruno. Wystarczy przeczytać jego biografię, by dostrzec, że był to typowy człowiek antyspołeczny, po prostu wariat. Prawdopodobnie i dziś naraziłby się władzy (dla samego narażenia się) i z wielkim prawdopodobieństwem byłby przez nią izolowany.
|
| 40 |
Dlaczego właśnie Foucault? Dlaczego nie Galileusz dwa wieki wcześniej? Dlaczego nie Newton, ze swoim nadzwyczajnym umysłem i uniwersalnymi teoriami, które tak dobrze opisywały zachowanie się wszelkich obiektów poddanych przyciąganiu grawitacyjnemu? Dlaczego nie jeden z wielu innych badaczy, matematyków i fizyków, którzy zgłębiali tajniki przyrody w poprzednich dziesięcioleciach i stuleciach? Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, spróbujmy poznać Foucaulta jako człowieka i zrozumieć czasy, w których przyszło mu żyć. |
naukowiec pasjonat
|
| 56 |
Gdyby Newton był jednym z dziewiętnastowiecznych matematyków, jego koledzy po fachu, jak na ironię, w ramach takiego podejścia nie przyjęliby przychylnie jego prac sprzed ponad wieku. Bowiem Newton - choć nieprzeciętnie zdolny - rozwijając rachunek różniczkowy i całkowy, nie używał starannie zdefiniowanych podejść ani nie przestrzegał rygorystycznie zasad logiki matematycznej. |
definiowanie
Newton
|
| 67 |
Nie wynaleźliśmy ani wirującego zwierciadła, ani soczewek achromatycznych, ani sieci, ani mikrometru. Mieliśmy tylko szczęście tak zestawić już wykorzystywane w nauce przyrządy, że byliśmy w stanie rozwiązać postawiony dwieście lat temu problem. |
taktyka struktury
|
| 72 |
Jednak zaszczyty, jakimi obsypywano członków Francuskiej Akademii Nauk, oraz szacunek i sława, jakimi się cieszyli, miały także łatwe do przewidzenia ciemne strony. Członkowie byli pełni zachwytu dla własnej wielkości - stanowili w końcu ścisłą elitę przedstawicieli francuskiej nauki i francuskiego społeczeństwa jako całości. Zaczęli wręcz wierzyć w swoją nieomylność i mieli skłonność do odrzucania prac osób spoza Akademii. |
naukowcy
|
| 77 |
Foucault uzyskał ten zaskakujący wynik, nie mając ani wykształcenia matematycznego, ani doświadczenia w wyprowadzaniu równań matematycznych, i uczynił to, zanim matematycy zaczęli choćby rozumieć problem. |
naukowiec pasjonat
|
| 81 |
Oto najwięksi naukowcy i matematycy Francji, w poprzednich pokoleniach powoływani przez samego króla, członkowie elitarnej grupy ludzi o wybitnych osiągnięciach, mieli przed sobą pracę asystenta, którego w przeszłości wpuszczono do ich grona tylko po to, by w gazecie czytanej przez zwykłych obywateli pisał sprawozdania z ich uczonych dyskusji i prezentacji. Tymczasem on, niewykształcony asystent z laboratorium bez żadnej biegłości w matematyce, wykazał coś, co wydawało się niemożliwe i wyprowadził prawo, którego udowodnienie zmuszało ich teraz do ogromnego wysiłku i wymagało odwoływania się do wielkiej liczby prac wybitnych matematyków. Już sam sposób, w jaki tego dokonał, był wielką tajemnicą. Zakłopotanie członków Akademii było więc niemałe. |
|
| 112 |
W każdym razie artykuł Leona Foucaulta, zamieszczony na trzeciej stronie poniedziałkowego wydania "Journal des Debats" z 31 marca 1851 roku, jest dokumentem historycznym. Foucault opisał zjawisko ruchu płaszczyzny drgań wahadła w tak doskonały, teoretycznie precyzyjny - a jednocześnie łatwo zrozumiały - sposób, że z pewnością jeszcze raz zawstydził wszystkich matematyków. Jego język i użyte przez niego przykłady pokazują, że nie tylko opanował naukę, ale również potrafił ją objaśnić prostymi słowami, zrozumiałymi dla każdego. |
naukowiec pasjonat
|
| 157 |
Jednak wówczas już francuska opinia publiczna hałaśliwie domagała się wojny. |
opinia publiczna
|
|