ja / grupa

Kooperacja, która jest naturalna i wynika z jednolitości genetycznej grupy u owadów socjalnych, w niejednolitej genetycznie grupie ludzkiej wymagała podtrzymania – pewnej substytucji dla tej niejednorodności genetycznej. Taką substytucją są normy moralne przeciwstawiające się biologicznemu dyktatowi genów. One to, zmieniając repertuar zachowań osobników należących do grupy, umożliwiają grupie istnienie i trwania. W przeciwnym przypadku konflikty wynikające z maksymalizacji fitness poszczególnych osobników zniszczyłyby możliwości grupy do działań, czyli, jak mówi Bertalanffy, do sumacyjnego efektu działań wyspecjalizowanych elementów systemu.

W bitwie pod Sempach w roku 1386 książę austriacki Leopold III wysłał 4000 pancernych rycerzy przeciw liczącym 1300 ludzi szwajcarskim wieśniakom, uzbrojonym jedynie w halabardy i kawałki drewna przywiązane do ramion dla ochrony przed ciosami. Podanie ludowe mówi, że podczas bitwy szwajcarski wojownik Arnold Winkelried przyjął na swą pierś wielką liczbę nieprzyjacielskich lanc, wymierzonych w jego drużynę, aby jego towarzysze mogli przebić się przez linie austriackie. W wyniku tej bitwy Austriacy stracili połowę żołnierzy i samego księcia a Szwajcarzy tylko 200 ludzi. W Szwajcarii trwa pamięć o Winkelriedzie jaki o jednym z największych bohaterów Konfederacji w jej historii.

W roku 1388 Austriacy najechali ponownie armią liczącą 15 000 żołnierzy, lecz zostali całkowicie pobici w bitwie pod Nafels przez około 650 Szwajcarów, którzy zrzucali na najeźdźców głazy ze szczytu góry, a następnie „runęli na nich z taką furią, że zmusili ich do odwrotu z ogromnymi stratami”. Austriacy stracili wówczas 1700 ludzi, Szwajcarzy tylko 55 – stosunek strat wynosił więc prawie 30 do 1.